جزئیاتی در خصوص دماوند

از آنجا که در چند ماه اخیر گفت و گوهایی در خصوص ارتباط بین زلزله اطراف  دماوند و کوه دماوند شده است، رئیس انجمن زمین شناسی ایران دکتر منصور قربانی در مصاحبه ای با خبر گزاری ایسنای مازندران بیانات زیر را اذان نمودند:

رئیس انجمن زمین‌شناسی ایران با تاکید بر اینکه دماوند توان زلزله‌خیزی بالای سه ریشتر ندارد، گفت: همه آتشفشان های دنیا معمولا دارای یک مخزن ماگمایی (ماده مذاب) هستند، اگر مخزن موجود در آتشفشان سرد و به اصطلاح بلوری شده باشد، آتشفشان دیگر فعالیت نخواهد داشت، شواهد نشان از آن دارد که دماوند دارای مخزن ماگمایی مذاب نیست.

معمولا در زیر اغلب آتشفشانهای فعال دنیا یک مخرن ماگمایی وجود دارد که درست در زیر کوه آتشفشان و در فاصله چند صدمتری  تا چند کیلومتری زیر دهانه آتشفشان گرفته است. مخرن های ماگایی معمولا دارای شکل گلابی شکل میباشند که قسمت پهن آنها به سمت بالا و قسمت باریک آنهابه سمت پایین آن می باشد و توسط یک مجرا و گاه بیش از یک مجرا  تا گوشته محل ذوب سنگ های اولیه ادامه پیدا می کنند، اتاقهای ماگمایی در اعماق زیاد پوسته به دلیل فشارهای زیاد سنگهای بالایی به وجود نمی آیند بلکه در ژرفای کمتر پوسته و درست در زیر کوه آتشفشان تشکیل می شوند، و در مخزن های ماگمایی برای آتشفشانهای فعال معمولا تزریف های متعدد از اعماق رخ می دهد و بعد اتاق های ماگمایی خود تظاهرات بیرونی کوه آتشفشانی را تشکیل می دهند. اصولا آتشفشانهای خاموش که تزریق مجدد از اعماق نداشته باشند به آرامی اتاق ماگمایی بلوری و کریستالی می شود و پس از مدتی  آتشفشان غیر فعال می گردد هر چند که سنگهای اتاق ماگمایی زمان زیادی برای سرد شدن نیاز دارند. وجود چشمه های آب گرم در پیرامون اغلب آتشفشان های ایران نشانه داغ بودن سنگهای اتاق ماگمایی است.

وی مدعی شد که که زمین‌لرزه شرق دماوند ربطی به فعالیت آتشفشان دماوند ندارد چرا که نشانه سوت آخر فعالیت این آتشفشان یا سوت مرگ آن به صدار درآمده است. همچنین اظهار کرد: این زلزله بر اثر گسل فعال مشا رخ داده بود، هیچ ارتباطی به آتشفشان دماوند ندارد و کاملا جدا از آن است. وی با بیان اینکه آتشفشان دماوند در حال حاضر زلزله ای ندارد، تصریح کرد: در حقیقت زلزله های بیشتر آتشفشان‌های دنیا معمولا زیر سه ریشتر هستند و کمتر زلزله بزرگ دارند، دماوند هم در زمان فعالیتش زلزله بزرگ و بالای سه ریشتر نداشت چه رسد به امروز که فعالیت آن تقریبا پایان یافته است.

رئیس انجمن زمین شناسی ایران با بیان اینکه دماوند یک آتشفشان تقریبا خاموش است و فعالیت مجدد نخواهد داشت، خاطرنشان کرد: گاز و بخار آبی که از دهانه کوه دماوند خارج می‌شود مربوط به ماگما و مواد مذاب نیست بلکه سنگ‌های داغ موجود در زیر دماوند که روزی مذاب بوده‌اند، در حقیقت این گازها وبخار آب به رفتار گذشته دماوند ربط پیدا می‌کند. مشاهده آب‌ چشمه‌های آب گرم که از پیرامون آن خارج می‌شود نتیجه برخورد آب‌های فرو رو که منشا جوی دارند است، وقتی این آب‌ها به ژرفا می‌روند به سنگ‌های داغ بر می‌خورند و گرم می شوند سپس قلیان کرده و به مانند چشمه‌های آب‌گرم، به سطح می‌رسند.

همه آتشفشان های دنیا معمولا دارای یک مخزن ماگمایی (ماده مذاب) هستند، اگر مخزن موجود در آتشفشان سرد و به اصطلاح بلوری شده باشد، آتشفشان دیگر فعالیت نخواهد داشت. همچنین شواهد نشان از آن دارد که دماوند دارای مخزن ماگمایی مذاب نیست، اگر آتشفشانی دارای مخزن مذاب باشد، می توان گفت که آن آتشفشان دارای فعالیت است اما در مورد دماوند آن مخزن، بلوری و کریستالی شده و همانطور که گفته شد شواهد چند هزار ساله این کوه نیز این امر را نشان داده است.

رئیس انجمن زمین شناسی ایران در ادامه گفت: زمانی که مخزن آتشفشان بلوری شده باشد احتمال فعالیت مجدد آن ناممکن است و در ایران تقریبا احتمال فعالیت همه آتشفشان‌ها حتی تفتان هم وجود ندارد. ایشان با بیان اینکه عواملی که باعث به وجود آمدن دماوند شده از بین رفته و مخزن مذاب هم بلوری شده است، گفت: سنگ‌های داغ ناشی از فعالیت‌های گذشته دماوند در زیر آن وجود دارد و هم‌اکنون مقدار بخار آب و سولفور و غیره که از دهانه بالای دماوند خارج می‌شود در واقع همان بخار آب و گازهای سولفوری است که بعد از فعالیت آتشفشان رخ می دهد. که این عوامل به طور معمول نشانه سوت آخر فعالیت یک آتشفشان یا سوت مرگ آن است.

رییس انجمن زمین شناسی ایران تاکیدکرد: دماوند تمام فعالیت‌های خود را انجام داده و اصولا یک آتشفشان هم مانند دماوند اگر هم فعال باشد نمی تواند زلزله‌های بزرگ ایجاد کند و همچنین هیچ فعالیت انسانی نمی‌تواند روی فعال شدن یک آتشفشان نقش داشته باشد.